Klank & Dementie Klankmoment Cursus 'Samenklank bij dementie'
Korte beschrijving van een klankmoment met mevrouw Z.
Mevrouw Z. is 75 jaar, dementerend en woont meerdere jaren in een verpleeghuis. Ze heeft veelal een blik die angst en zich onveilig voelen uitstraalt. Ze is fysiek gespannen. Ze zit in haar eigen wereld en adequate interactie gaat zeer moeizaam.
Doel van de klankmassage is ontspanning en contact maken.
Als ik haar kamer binnen kom zie ik haar iets gebogen in een rolstoel zitten. Haar hoofd leunt op haar linkerhand en ze kijkt met gefronste blik naar haar rechterhand die gebald op haar schoot ligt. Haar linkerbeen is opgetrokken. Ze reageert niet op mijn groet en voorstellen. Ik raak haar hand aan en zeg wat ik kom doen. Ik rij de keukenkar met daarop de klankschalen voor haar zodat ze het kan zien, pak een klankschaal, zeg hierover iets en sla deze zacht aan. Mevr. Z. kijkt naar de schalen. Ik kom dichterbij en sla opnieuw op de kleine schaal. Ze begint te praten. Klanken en woorden die ik grotendeels niet versta en begrijp. Af en toe zeg ik iets. Ik sla meerdere schalen op de kar aan. Opeens begint ze te glimlachen, haar hoofd komt omhoog en gaat langzaam van links naar rechts en terug. Ik kom met een schaal vlak voor haar. Ze begint te praten over een kermis, feest in het dorp met een wonderbaarlijke optocht. Ze lacht en kijkt alsof ze die werkelijk voor haar ogen voorbij ziet trekken. Ik plaats schalen om haar heen. Sla ze afwisselend zacht aan. Ze praat maar door, nu over heerlijke en mooie dingen. Dan gaat haar linkerarm naar beneden, haar rug recht en kijkt ze mij met heldere ogen en open blik aan en glimlacht. Ik blijf de schalen rondom haar aanslaan. Ze volgt mijn bewegingen. Dan, al nuriënd, valt ze in slaap. Beide handen liggen ontspannen in haar schoot. Haar linkerbeen ‘valt’ naar beneden en ze is weer wakker. Ze pakt mijn hand en zegt; "laiverd". Ik sluit af met hoge klanken en blijf nog even bij haar zitten. Ik raak haar hand aan en neem afscheid.
Korte beschrijving van een klankmoment met mevrouw C.
Mevrouw C. is 83 jaar, demeterend en woont meerdere jaren in een verpleeghuis. Ze is vaak gespannen en onrustig, waarbij ze dan met veel volume gaat zingen, schelden en grommen.
Doel van de klankmassage is ontspanning, plezier en genieten.
De vorige keer zat mevrouw C. in een rolstoel. Omdat wij (medewerkers en ik) de indruk hebben dat zij zich meer in bed kan ontspannen is zij kort voor het klankmoment in bed gelegd. Haar zoon is ook aanwezig. Ik begroet beide, zeg mijn naam en vertel wat ik kom doen. Mevr. C. kijkt me kort aan met een flitsende blik. Haar tong continu draaiend in haar mond. Ze plukt stofjes van de deken. Ze vindt het goed dat ik muziek voor haar maak. Als zij maar niets hoeft te doen. Ik stel haar gerust, zij hoeft alleen maar te genieten. Ik zet de kar met de schalen aan het voeteneinde van haar bed en plaats schalen op twee nachtkastjes aan weerszijde. Ik sla schalen aan. Ze kijkt zoekend om zich heen en ziet haar zoon, kijkt naar mij. Haar hoofd komt van het kussen en volgt de klanken. Ik vraag of ik een klankschaal op haar bed mag leggen. Ze vindt het prima. Ik sla de schaal aan. Haar hand zoekt de schaal op. Even schrikt ze van de trillende schaal, gaat haar hand weg. Maar komt meerdere malen terug om het even vast te pakken, tastend over de rand te gaan of dichtbij te zijn. Ik mag een grotere schaal op haar buik plaatsen. Ik sla zacht aan en haar ogen gaan dicht. "Mooi, wat is dat mooi" zegt ze. Haar gezicht ontspant. Ook sla ik de schalen rondom haar aan. Bij vele nieuwe klanken gaan haar wenkbrauwen iets omhoog. Paar maal een diepe zucht en ze valt in slaap. Na ongeveer 10 minuten geef ik aan dat ik zo ga stoppen. "Nee hoor, doorgaan" zegt ze.….
Van mensen met dementie:
- Fluisterend, “heeeeeeeeeel mooi,wat een mooie zachte muziek” en ze pakt mijn hand stevig vast.
- Vanaf het moment dat ik haar kamer binnenkwam zie ik totaal geen reactie. Na 15 minuten klank maken opeens een enkel sereen “mooi”.
- Daar word ik slaperig van.
- De muziek grijpt in elkaar.
- Vind het mooier dan jazz.
- Het is alsof ze leven.
- Wat ben ik opgeknapt, het doet me goed.
- Ja, ik voel wel wat jij doet hoor, zie mijn 3 vingers doen mee (3 vingers raken de schaal). Ik voel het door mijn hele lichaam.
- Zacht mee neuriën, uitbundig lachen,een zachte glimlach, opeens een ‘open blik’.
- Klanken/schalen met ogen volgen, de schalen met handen en voeten zoeken.
- Ze probeert ‘erbij te blijven’ maar met het uitdoven van de klanken gaan toch steeds haar ogen dicht.
- Ze is onrustig. Kijkt me regelmatig aan alsof ze een bevestiging zoekt. Na oogcontact en klank sluit ze weer langzaam haar ogen.
- Na een kort moment van klank gaat ze rustig bidden.
- Ze wil de schalen o zo graag zelf aanslaan maar dat lukt niet. Dan wijst zij aan welke ik moet aanslaan, zij wil horen.
- Langzamere ademhaling, ontspannen spieren.
Van familie:
- Als jij bent geweest is ze dagen er na actiever en helderder.
- De dag na de klankmassage benoemt ze de personen van de foto.
- Ik zie hem voor het eerst sinds maanden lachen.
- Blij dat ik erbij mocht zijn. Wat ontspande ze. Heerlijk dat haar continu repeteren stopte. Ik genoot zelf ook. Ook van jullie communicatie.
- Elke keer als je een schaal op haar lichaam plaatste gingen haar ogen dicht en kon je zien dat ze het prettig vond.
- Haar dag en nachtritme verbetert.
- Wonderlijk te zien hoeveel reacties hij geeft. Ik wist niet dat hij nog zoveel ‘meekrijgt’ van zijn omgeving. Hij leek zo leeg. Wij praten veelal over hem heen.
- Ze praat/zingt lang na over de muziek.
- Het was erg rustgevend voor hem, hij at beter en werd ‘gezeglijker’.
- Ze was daarna opener, vertoonde meer interesse in haar omgeving.
- Zelfs bij de verzorging was ze nog ontspannen.
- Zo blij heb ik haar nog nooit gezien.
